Tuổi dậy thì được xem là giai đoạn phức tạp nhất của mỗi con người. Ở tuổi này, các thanh thiếu niên có nhiều sự thay đổi cả về tâm lý và sinh lý. Trẻ trong giai đoạn này đang chuyển tiếp từ trẻ con thành người lớn. Là trẻ con nhưng muốn làm người lớn, tâm lý của trẻ rất phức tạp và khiến các vị phụ huynh đau đầu. Sự thay đổi về vẻ bề ngoài, việc hoàn thiện hơn về cơ thể, mụn trứng cá,… đều là các vấn đề có thể ảnh hưởng đến tâm sinh lý của những “người lớn” này.

Trong giai đoạn tuổi dậy thì, các em rất nhạy cảm, bốc đồng, dễ bị tác động bởi các yếu tố và môi trường xung quanh. Chính vì thế việc dẫn đến rối loạn tâm sinh lý là điều không thể tránh khỏi. Để giúp các vị phụ huynh có thể hiểu hơn về tâm sinh lý của con mình trong giai đoạn này, bài viết dưới đây sẽ nếu ra một vài biểu hiện của tình trạng rối loạn này ở trẻ.

Rối loạn cảm xúc

Trẻ đang độ tuổi dậy thì thường nhạy cảm hơn, cảm xúc dễ thay đổi hơn. Rối loạn cảm xúc xảy ra khi có sự rối loạn não bộ, gây bất ổn về tinh thần như dễ chuyển từ cảm xúc hưng phấn sang ức chế một cách nhanh chóng hoặc ngược lại, thoắt buồn, thoắt vui.

Biểu hiện thực thể của rối loạn cảm xúc là chán ăn, mất ngủ, gầy sút, hoạt động chậm chạp, thường xuyên mất tập trung, hay quên… Các em dễ sốc trước những lời chọc ghẹo và hay suy diễn tiêu cực…

Stress và trầm cảm

Tuổi dậy thì cũng là lứa tuổi chịu nhiều áp lực từ học tập, gia đình, bạn bè… Thậm chí nhiều trẻ đã hình thành những suy nghĩ tiêu cực về vóc dáng của mình hay về trình độ của bản thân, hình thành các mong muốn vượt quá khả năng bản thân và gia đình… lâu ngày dẫn đến stress.

Khi rơi vào trạng thái stress, trẻ sẽ thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng, lo lắng, đau đầu, hay suy nghĩ luẩn quẩn, ngủ không yên giấc… dẫn đến kết quả học tập giảm sút, sức khỏe yếu hơn so với các bạn.

Trầm cảm có thể là hội chứng tâm lý tuổi dậy thì, đây là một rối loạn tâm thần dễ mắc phải do sự thay đổi hormone trong cơ thể, do áp lực từ xung quanh, việc học hành, áp lực từ bố mẹ, thầy cô, bạn bè hoặc từ các chất kích thích mà trẻ tập tành tìm hiểu… Triệu chứng trầm cảm tuổi dậy thì là: buồn bã, không quan tâm mọi thứ xung quanh, dễ mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, cảm thấy bi quan, sống khép mình, ngại giao tiếp với bạn bè và người thân…

Trẻ trầm cảm thường tự cô lập với thế giới bên ngoài; nhiều bạn chỉ quan tâm và sống mãi trong thế giới “ảo”. Nguy hiểm hơn, stress và trầm cảm tuổi dậy thì còn có thể dẫn đến hành vi tự xác. Vì vậy, đây có thể xem như những khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì mà các bậc phụ huynh không nên xem nhẹ.

Rối loạn tâm lý – hành vi tuổi dậy thì

Nhiều trẻ hình thành ý nghĩ mình kém cỏi, tự ti và mất bình tĩnh khi bước vào độ tuổi dậy thì. Tâm lý tự ti dần dần khiến trẻ e dè, ngại tiếp xúc, không thích bộc lộ và hay nghi ngờ khả năng của bản thân. Tự ti sẽ khiến trẻ dễ rơi vào trạng thái stress, mệt mỏi, thừa cân… lâu ngày sẽ mắc các hội chứng tâm lý khác như: trầm cảm, hoang tưởng…

Ở tuổi dậy thì rất dễ bị tác động từ sách báo; phim ảnh bạo lực; các văn hóa phẩm đồi trụy từ bạn bè xấu. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến rối loạn hành vi và hậu quả nghiêm trọng như trộm cắp; đua xe mạo hiểm; gây thương tích cho người khác; chống người thi hành công vụ; bỏ nhà ra đi; hỗn láo với người lớn…

Rối loạn ăn uống

Trẻ có thể bị ám ảnh về hình ảnh cơ thể; dẫn đến mong muốn sụt cân nhanh; khiến sức khỏe bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ví dụ trẻ biếng ăn, né tránh việc ăn uống hoặc một số trẻ lại ăn vô độ.

Lạm dụng thuốc lá và các chất có thể gây nghiện

Trẻ vị thành niên thường rất thích thử hút thuốc; thử uống rượu bia; thậm chí là sử dụng ma túy, chất kích thích như một “liều thuốc chứng tỏ bản thân”.

Xem thêm các bài viết về sức khỏe khác tại đây.

Trích dẫn từ vinmec.com
Lê Sơn